راههای قرآنیِ رسیدن به امام زمان(عج) و اسکان ولایت در قلب مؤمن
پرسش اصلی این است: چگونه انسان به امام زنده و حجّت الهی متصل شود تا در زندگیاش
ولی، حافظ، قائد، ناصر، دلیل و عین او باشد و نور ولایت او در «ارض» و «قلب» مؤمن ساکن گردد؟
قرآن کریم برای این مسیر، راهکارهای روشن و بنیادین بیان کرده که میتوان آنها را در ده اصل خلاصه کرد.
۱. طهارت قلب؛ آمادهسازی جایگاه ورود نور امام
اولین گام برای اسکان نور ولیّالله در قلب، پاکسازی درون از آلودگی گناه، کینه، خودخواهی و ظلم است.
آیه
﴿ إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ ﴾
(واقعه ۷۷–۷۹)
نکته تفسیری
در روایات آمده است که «المطهّرون» فقط اهلبیت(ع) نیستند، بلکه هر قلبی که به طهارت واقعی برسد،
قابلیت لمس حقیقت قرآن و اتصال عمیق به امامِ قرآن ناطق را پیدا میکند.
نتیجه: هر قدر طهارت قلب بیشتر شود، ظرفیت حضور و معیت امام در زندگی ما بیشتر میگردد.
۲. تقوا؛ مهمترین راه کشف امام و هدایت ویژه
تقوا یعنی مراقبت هوشیارانه از مرزهای الهی؛ این حالت، انسان را وارد مدار هدایت خاص خدا و حجّت او میکند.
آیات
﴿ وَيَهْدِي إِلَيْهِ مَنْ أَنَابَ ﴾ (رعد ۲۷)
﴿ إِنَّ اللّهَ مَعَ الَّذِينَ اتَّقَوْا ﴾ (نحل ۱۲۸)
نتیجه
معیت خدا با متقین، در باطن یعنی معیت حجّت خدا با آنان. هر قدر تقوا بیشتر شود، شناخت امام زمان(عج) و
احساس همراهی او در تصمیمها، ترسها و مجاهدتهای ما عمیقتر میشود.
۳. اخلاص؛ شرط داشتن ولی، حافظ و ناصر حقیقی
اخلاص، یعنی پاککردن نیت از هر چیز جز خدا؛ این حالت، امام را به صورت ولیّ، ناصر و حافظ انسان در میآورد.
آیه
﴿ أَلَيْسَ اللَّهُ بِكَافٍ عَبْدَهُ ﴾ (زمر ۳۶)
در تأویل روایی، بندهای که خدا برای او کفایت میکند، بنده مخلصی است که به امام حق تسلیم شده و امام، کفیل
دنیوی و اخروی او میگردد.
نتیجه: با افزایش اخلاص، ولایت امام در زندگی ما «فعالتر» و آشکارتر میشود.
۴. صبر و یقین؛ شاهکلید ورود به مدار ولایت
صبر در بلا، صبر در عبادت و صبر در ترک گناه، همراه با یقین به وعدههای الهی، انسان را شایسته هدایت امام میکند.
آیه
﴿ وَجَعَلْنَا مِنْهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا لَمَّا صَبَرُوا وَكَانُوا بِآيَاتِنَا يُوقِنُونَ ﴾
(سجده ۲۴)
این آیه نشان میدهد که «صبر + یقین» نه تنها شرط امامشدن است، بلکه شرط «امامپذیر شدن» هم هست؛
کسی که بیصبر و بییقین است، نمیتواند حامل ولایت و هدایت امام در درون خود باشد.
۵. دعا و تضرع؛ راه مستقیمِ رسیدن به حجّت و یاری او
دعا فقط خواستن نعمت نیست؛ اعلام وابستگی و اتصال قلبی به ولیّ نعمت است. در سختترین لحظات، درهای نصرت
امام زمان(عج) با دعا و تضرع صادقانه گشوده میشود.
آیه
﴿ أَمَّنْ يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكْشِفُ السُّوءَ ﴾ (نمل ۶۲)
در روایات، مصداق عالی «مضطر» امام قائم(عج) و شیعیان مضطر او معرفی شدهاند. یعنی لحظهای که مؤمن
از همه اسباب ظاهر دل برمیکَند و تنها به خدا و حجّت او پناه میبرد، دروازههای نصرت و هدایت ویژه گشوده میشود.
۶. صدق در طلب؛ کلید معیت و همراهی با صادقین
صدق یعنی هماهنگی «قلب، زبان و عمل». کسی که صادقانه ولایت را میطلبد، با صادقینِ عالم یعنی اهلبیت(ع)
در یک صف قرار میگیرد.
آیه
﴿ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ ﴾ (توبه ۱۱۹)
در روایات، «الصادقین» بر پیامبر(ص) و اهلبیت(ع) تطبیق شده است. هرکس حقیقتاً بخواهد «با صادقین» باشد،
باید در صداقتِ نیت و عمل جدی باشد؛ آنگاه امام، ولیّ، دلیل، قائد و ناصر او میشود.
۷. تسلیم؛ اسلام حقیقی و شرط اسکان و تمتع طولانی از ولایت
تسلیم، مرتبهای فراتر از ایمان و اسلام ظاهری است؛ یعنی دل، حکم ولیّالله را بر هر رأی دیگری مقدم بدارد.
آیه
﴿ بَلَىٰ مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِنْدَ رَبِّهِ ﴾
(بقره ۱۱۲)
در روایات، اسلام حقیقی به «التسلیم للإمام» تفسیر شده است؛ یعنی کسی که چهره قلبش را به سوی خدا میگرداند،
در عمل، به امام حق تسلیم میشود. چنین قلبی محل «اسکان» ولایت و «تمتع طویل» از نور امام است.
۸. محبت و مودّت؛ جاذبه ولایت امام زمان(عج)
محبت، فقط احساس عاطفی نیست؛ نیرویی است که انسان را همرنگ محبوب میکند و او را در مدار او میچرخاند.
آیه
﴿ قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَىٰ ﴾ (شوری ۲۳)
مودّت اهلبیت(ع) در قرآن به عنوان «اجر رسالت» معرفی شده است. در روایات، مودّت به معنای پذیرش ولایت و
دنبالهروی عملی از ایشان آمده است. هر چه محبت به امام زمان(عج) حقیقیتر و عمیقتر شود، نشانههای
معیت و یاری او در زندگی مؤمن آشکارتر میگردد.
۹. استغفار و توبه؛ برداشتن حجاب بین قلب و ولیّالله
گناه، حجاب میان انسان و خدای اوست و به تعبیر برخی روایات، حجاب بین انسان و امام نیز هست. استغفار صادقانه،
این حجاب را پاره میکند.
آیه
﴿ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ ﴾ (هود ۳)
در کلام امیرالمؤمنین(ع) آمده است که گناهان، دعا را حبس و قلب را سنگین میکنند. وقتی انسان با استغفار واقعی،
مسیر را پاک میکند، راه نفوذ نور امام به قلب باز میشود.
۱۰. انس با قرآن؛ چون امام، قرآنِ ناطق است
قرآن و امام، دو جلوه از یک حقیقتاند؛ یکی کتابِ نازل، دیگری انسانِ کاملِ حامل همان حقیقت.
آیه
﴿ هَذَا بَيَانٌ لِلنَّاسِ وَهُدًى وَمَوْعِظَةٌ لِلْمُتَّقِينَ ﴾
در حدیث معروف آمده است: «علیٌّ مع القرآن، و القرآن مع علیٍّ… و إلى یوم القیامة». این یعنی هرکس با قرآن
مأنوس شود، در حقیقت با امامِ قرآن ناطق مأنوس شده است. هدایت، نور و شفای قرآن، در باطن، تجلی هدایت و نور
امام زمان(عج) در زندگی ماست.
جمعبندی: ده اصل قرآنی برای رسیدن به ولایت امام زمان(عج)
راه دیدار امام و داشتن ولی، حافظ، قائد، دلیل، ناصر و شاهد در زندگی، راهی قرآنی است؛ نه صرفاً یک تجربه احساسی
یا اتفاق نادر. قرآن این راه را در ده اصل خلاصه کرده است:
| اصل قرآنی | نمونه آیه | اثر در ولایت امام |
|---|---|---|
| طهارت قلب | واقعه ۷۹ | برداشتهشدن حجاب و آمادگی قلب برای ورود نور امام |
| تقوا | نحل ۱۲۸ | ورود به دایره معیت الهی و معیت حجّت خدا |
| اخلاص | زمر ۳۶ | کفایت الهی از طریق ولایت فعال امام در زندگی |
| صبر و یقین | سجده ۲۴ | گشودهشدن باب هدایت و تحمل مسیر ولایت |
| دعا و تضرع | نمل ۶۲ | فعّالشدن نصرت ویژه امام در لحظات اضطرار |
| صدق در طلب | توبه ۱۱۹ | قرار گرفتن در صف صادقین و معیت با اهلبیت(ع) |
| تسلیم | بقره ۱۱۲ | اسکان پایدار ولایت در قلب و «تمتع طویل» از امام |
| محبت و مودّت | شوری ۲۳ | جذب در مدار ولایت و همرنگ شدن با ولیّالله |
| استغفار | هود ۳ | برداشتن حجاب گناه میان قلب و حجّت الهی |
| انس با قرآن | آلعمران ۱۳۸ و دیگر آیات | اتصال به قرآن ناطق و همقدمی با مسیر امام |
هر کجا این ده اصل در زندگی مؤمن جمع شود، قلب او به «محل اسکان» و «میدان ظهور» ولایت امام زمان(عج) تبدیل
میشود؛ حتی اگر دیدار ظاهری نصیبش نشود، به مقام معیت، حفاظت، هدایت و نصرت دائمی ولیّالله میرسد.
